نگارنده: سید ضیاء کیانی

تیرماه 1401

کلمات کلیدی:

تسمه فلزی، تسمه بسته بندی،تسمه کش،پوشش تسمه، برش طولی

1.         انواع تسمه های رایج در صنعت بسته بندی

 مهمترین جنس های مورد استفاده در تولید تسمه ها عبارتند از:

-          تسمه فولادی پوشش دار

-          تسمه فولادی گالوانیزه

-          تسمه از جنس پلی پروپیلن(PP)

-          تسمه از جنس PET))

-          تسمه از جنس پلی استر

-          تسمه از جنس نایلون

-          تسمه از جنس پارچه بافته شده

تسمه های فلزی دارای مقاومت کششی و برشی نسبتا" بالا می باشند و به دلیل خواص مکانیکی خاص، کاربری مناسبی برای بسته بندی دارند. همچنین تسمه های فلزی با توجه به استحکام کششی مناسب، در زمان بسته بندی و کشش با ابزار بسته بندی، حداقل تغییر طول را خواهند داشت.

امن ترین و مطمئن ترین نوع تسمه بسته بندی برای بارهای خیلی سنگین، تسمه های فلزی می باشند . از تسمه فلزی در بسته بندی و تسمه کشی محصولات صنایع فلزی و سایر لوازم ساختمانی، مانند آجر، سفال، موزاییک ، چوب و شیشه استفاده می شود

با توجه به تنوع کاربری تسمه های بسته بندی، پوشش های متنوعی برای تسمه فلزی پوشش دار وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

-          رنگ نهایی

-          پوشش پلیمری

-          لاک                                                                            

-          رزین

-          واکس براق

-          واکس مات

 به منظوراستفاده از تسمه در صنعت بسته بندی، با توجه به نرخ مصرف و محل استفاده، انواع مختلف دستگاه های تسمه کشی وجود دارند که رایج ترین آنها عبارتند از :

-          تسمه کش دستی

-          تسمه کش اتوماتیک

-          تسمه کش نیمه اتوماتیک

-          تسمه کش برقی

-          تسمه کش پنوماتیک

-          تسمه کش بدون بست  

ابعاد تسمه های مورد استفاده در بسته بندی صنایع مختلف، با توجه به حجم و وزن محصولات متفاوت است. سایز های رایج تسمه های فلزی در جدول زیر مشاهده می شود:

لذا بر اساس انواع تسمه های ذکر شده ، فرآیند تولید آنها متفاوت باشد. 

2. مراحل تولید تسمه های فلزی

مراحل کلی تولید تسمه های فولادی در ذیل اشاره شده است:

2.1     برش طولی ورق فولادی

کلافهای ورق فولادی برای تولید تسمه های بسته بندی، پس از کاهش ضخامت در نورد سرد به طور مستقیم (فول هارد) یا پس از آنیل و بهبود خواص مکانیکی در خط نورد سطحی، وارد مرحله برش طولی می شوند. در برش طولی یا نواربری(Slitting)  تسمه با عرض مورد نظر برش خورده و به کلاف های مجزا تبدیل می گردد. عملیات برش طولی می تواند در خطی جداگانه صورت گرفته و یا بصورت پیوسته در خط تولید تسمه انجام شود.

2.2       عملیات حرارتی و گرمایش تسمه ها

عملیات حرارتی تسمه در کوره های شعله ای و یا القایی انجام می شود. هدف از عملیات حرارتی که بیشتر روی ورق های فول هارد انجام می شود، تنظیم خواص مکانیکی تسمه و رسیدن به استحکام و انعطاف پذیری مطلوب و منطبق با استاندارد می باشد. در کوره های شعله ای توسط تنظیم نسبت هوا و گاز یا سایر سوخت ها دمای مورد نظر برای عملیات حرارتی ایجاد گردیده و در کوره های القایی ، حرارت توسط جریان برق و از طریق القاء بین سیم پیچ ها و اینداکتورهای کوره تامین شده و به ورق منتقل می گردد. حرارت اعمال شده به ورق فول هارد باعث اصلاح ساختار داخلی تسمه شده و موجب می شود خواص مکانیکی مورد نظر برای تسمه حاصل شود.

2.3       عملیات کوئنچ یا سرد کردن تسمه

به منظور رسیدن به خواص مطلوب تسمه، بعد از فرآیند حرارت دهی، تسمه ها به سرعت وارد روغن شده و سریع سرد میشود. به این عمل کوئنچ یا سرد کردن سریع گفته می شود. این کار باعث می شود استحکام نهایی، استحکام تسلیم، سختی و مقاومت به سایش تسمه ها افزایش یافته و انعطاف پذیری تسمه محدود شود. چرا که تسمه بسته بندی نباید مانند فولاد ساختمانی معمولی انعطاف پذیر بوده و دچار کشیدگی و تغییر فرم پلاستیک گردد.

2.4       پوشش دهی تسمه ها

بمنظور افزایش مقاومت به خوردگی تسمه های بسته بندی لازم است بعد از عملیات حرارتی، تسمه ها توسط پوشش در برابر عوامل خورنده محیطی محافظت شوند. همچنین برای داشتن ظاهری زیبا عملیات پوشش و فرآیند تکمیل آن انجام می شود.

پوشش های مختلفی برای این کار استفاده می شودکه برخی از پرکاربرد ترین آنها عبارتند از:

-          استفاده از پوشش رنگ های آلی

-          استفاده از لاک و رزین های آلدئیدی

-          رنگ های پلیمری

-          رنگ های پایه آب

-          واکس از مشتقات نفتی شبیه قیر  

-          موم از صمغ های مختلف 

-          موم های شیمیایی

2.5    سیاهکاری تسمه ها

عملیات سیاهکاری یا  آبی کاری (Bluing)  روی تسمه ها به چند روش می تواند انجام شود:

-          استفاده از عملیات سیاهکاری شیمیایی

-          استفاده از کوره های حرارتی

-          استفاده از کوره های شعله ای با شعله مستقیم

-           استفاده از کوره های تشعشعی غیر مستقیم با گاز محیطی مناسب

-           استفاده از کوره های القایی یا اینداکشن

-          استفاده از محلول های شیمیایی جوشان

-          استفاده از محلول های شیمیایی در دمای محیط

-          استفاده از حمام نمک مواد مختلف

2.6       عملیات تکمیلی تسمه فولادی

خوشبختانه بخاطر تغییر رنگ تسمه فولادی در مرحله حرارت دهی بیشتر عملیات سیاهکاری توسط فرآیند حرارتی انجام می شود و بعد از آن سرد کردن در روغن و سپس با استفاده از واکس های پایه نفتی، روغن و موم های مختلف سطح نهایی پوشش داده شده در مرحله قبل با لایه ای از این مواد آغشته شده تا خلل و فرج پوشش های اعمال شده پر شده و  باعث براقیت سطح و محافظت بیشتر در برابر رطوبت و عوامل خورنده محیطی گردد.

2.7       فرآیند جمع کردن و کلاف شدن مجدد تسمه ها

پس از اقدامات فوق که معمولا در یک خط پیوسته صورت می گیرد، تسمه ها روی محورهای تسمه جمع کن جمع شده و در سایزهای مشخصی بسته بندی و برای فروش ارسال می شوند.